Wirusowe zapalenie wątroby typu A jest zakażeniem wywołanym przez wirus HAV (Hepatitis A virus). Przenosi się głównie drogą pokarmową, a jego jedynym rezerwuarem są ludzie. WZW A nazywane jest także żółtaczką pokarmową lub chorobą brudnych rąk. Jakie objawy świadczą o obecności wirusa wywołującego WZW A i w jaki sposób dochodzi do zakażenia? Przedstawiamy metody diagnostyczne wykorzystywane w różnicowaniu zakażeń.
Do zakażenia wirusem dochodzi poprzez receptory obecne na komórkach wątroby, gdzie kolejno następuje jego namnażanie. Transport wirusa odbywa się wraz z żółcią do jelit, a następnie wydalenia go wraz z kałem.
Główną winę za zakażenie WZW A ponosi nieprzestrzeganie podstawowych zasad higieny. Do zakażenia może dojść m.in. poprzez bezpośredni kontakt z zakażonym człowiekiem lub spożycie pokarmów lub wody, w których obecny był wirus wywołujący wirusowe zapalenie wątroby typu A. Z tego względu należy podkreślić znaczenie higieny rąk po skorzystaniu z toalety, przed przygotowywaniem posiłków, przed jedzeniem, a także mycie owoców i warzyw przed ich spożyciem, co pozwala znacznie ograniczyć ryzyko zakażenia.
Kolejnym ze sposobów jego rozprzestrzeniania jest kontakt oralno-analny, biorąc pod uwagę, że wirus jest obecny w kale. Do zakażenia może dojść także przez skażoną igłę (np. podczas wykonywania tatuażu) czy kąpiel w skażonej wodzie.
Na zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu A szczególnie narażone są dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym, pracownicy służby zdrowia, szkół i przedszkoli, osoby zajmujące się usuwaniem odpadów komunalnych i innych nieczystości oraz wszyscy podróżujący do krajów o wysokiej zapadalności na WZW A (o złych warunkach sanitarnych). Terytorium o wysokim ryzyku zakażenia wciąż pozostają kraje Afryki Środkowej, Ameryki Południowej oraz Azji Środkowej i Południowo-Wschodniej.
Szczególną opieką należy objąć osoby, u których obecne są przewlekłe schorzenia wątroby, gdyż u nich WZW typu A może przebiegać w sposób ciężki.
Charakterystyczne objawy WZW A pojawiają się 2 do 7 tygodni po zakażeniu i mogą trwać od 2 tygodni do 6 miesięcy, chociaż niektórzy dorośli nie mają żadnych objawów. Z kolei u dzieci zdecydowana większość zakażeń (nawet do 90%) przebiega zupełnie bezobjawowo. Do najczęstszych symptomów WZW A zalicza się:
Po pewnym czasie stan osoby zakażonej poprawia się, a objawy stopniowo ustępują. Istotna jest informacja, że nawet przy braku objawów chory pozostaje źródłem zakażenia. Czas ten wynosi kilka do kilkunastu dni, ale może wydłużyć się do wielu miesięcy.
W diagnostyce wirusowego zapalenia wątroby typu A wykonywane są badania oceniające poziom bilirubiny i aktywność enzymów wątrobowych (ALT, AST, ALP), jednak one nie pozwolą jednoznacznie określić przyczyny. Z tego względu podstawowym badaniem diagnostycznym jest wykrycie obecności przeciwciał klasy IgM w surowicy krwi osoby chorej. Wykonuje się je w przypadkach wskazujących na ostre zapalenie wątroby. Z kolei przeciwciała IgG pojawiają się w późniejszym etapie i pełnią rolę ochronną przed kolejnymi zakażeniami.
Obecność obu grup przeciwciał nie zawsze oznacza obecne lub przebyte w przeszłości wirusowe zapalenie wątroby typu A, ale także występuje u osób zaszczepionych. Warto wiedzieć, że przeciwciała anty-HAV są wykrywane do końca życia po przebytej chorobie.
Badanie przeciwciał anty-HAV wykonuje się nie tylko w grupie osób z objawami, ale także tych, które były narażone na ryzyko zakażenia. W niektórych przypadkach badanie zleca się przed wykonaniem szczepienia przeciw WZW A.
Wirus wywołujący WZW A należy do grupy enterowirusów z rodziny Picornaviridae, których cechą charakterystyczną jest wysoka odporność na czynniki środowiska, takie jak niska oraz wysoka temperatura, kwasy, a nawet środki do dezynfekcji.
W profilaktyce WZW A najważniejszą rolę przypisuje się prawidłowej higienie rąk i odpowiednim warunkom sanitarnym. Należy dbać o korzystanie z bezpiecznym źródeł wody – picie wyłącznie butelkowanej lub przegotowanej. Warto zwrócić także uwagę na jakość wody, w której myjemy żywność przed spożyciem. Ponadto wszelkie pokarmy powinny zostać poddane obróbce termicznej.
Osoby z WZW typu A muszą dużo odpoczywać i stosować zdrową dietę, aby zapewnić stopniowe ustępowanie objawów. Istotna jest prawidłowa podaż płynów. Bardzo ważne jest również, aby osoba, która wyzdrowiała z WZW typu A, powstrzymała się od picia alkoholu i przyjmowania niektórych leków, ponieważ praca wątroby po infekcji jest bardzo osłabiona. Większość osób, które zachorują na WZW A, całkowicie zdrowieją i uzyskują odporność nabytą. WZW A w większości przypadków mija samoistnie po upływie około 6 miesięcy i dodatkowe leczenie nie jest wymagane.
Niektórzy chorzy mogą wymagać hospitalizacji. Jednak mimo ciężkiego przebiegu wirusowe zapalenie wątroby typu A nie przechodzi w stan przewlekły – jak ma to miejsce na skutek zakażenia innymi typami wirusa. W grupie narażonej na ciężki przebieg choroby z zagrożeniem życia znajdują się osoby starsze i pacjenci z przewlekłymi schorzeniami wątroby.
Skuteczną metodą ochrony przed zakażeniem wirusowym zapaleniem wątroby typu A jest wykonanie szczepienia. Poradnia Chmielna Express oferuje szczepienia przeciw WZW typu A. Szczepienie zaleca się przede wszystkim osobom planującym podróż do krajów słabo rozwiniętych, w których panują niskie warunki sanitarne, dzieciom poniżej pierwszego roku życia, a także mężczyznom podejmującym kontakty homoseksualne.
Copyright © 2023 Chmielna Express – szybkie badania diagnostyczne | ul. Chmielna 4 | Warszawa. Wszelkie prawa zastrzeżone.